Funu Likusaen Ledu Wehali

Istória Likusaen Funu no Ledu Wehali
Istória funu Likusaen ho Wehali ka Likusaen ledu Wehali han tempu naruk no otas wa'in ka barak, hahú kedas ho Nain (Loro) Likusaen Laku Leki, Nain (Loro) Likusaen Teti Bauk ka Mali Bere Likusaen ho Nain (Loro) Wehali Bere Bauk ka Bere Liku Wehali, Nain (Loro) Liurai Wehali Suri Ikun ka Suri Wehali, Nain Liurai Likusaen Bere Taek Malaka to'o mai iha Nain (Loro) Liurai Likusaen Bere ho Nain Teti iha Alas Manufahi, Timor Lorosa'e.

Liurai Likusaen nian Meo ka Asuwa'in boot sira iha funu hasoru Wehali mak hanesan hosi parte Tasi-Mane ka Súl mai hosi Uma Lisan Lorok Ida (Lorokida) Suri Nurak-Mane Hitus Likusaen, iha Suai, Kobalima (Fohoren, Tilomar & Taroman-Fatululik), Timor Lorsa'e (TL), hosi parte Tasi-Feto mak Lamak Hitu Ai-Asa, Bobonaro, Timor Lorosa'e (TL) no hosi parte Lorosa'e mak Uma Lisan Likusaen Dato Wa'in, Wekeke. Surik Asuwa'in Teti ho Bere nian Uma Lisan Lorok Ida Suri Nurak-Mane Hitus Likusaen mak rai no kaer.

Hun ho abut funu Likusaen Wehali nian oinoin tuir tempu no ema ka autór istóriku sira. Nain Loro Likusaen Laku Leki funu ho Wehali tanba Nain Feto Wehali Dudu Morin (Maromak Oan) hosi Mandeu Raimanus, nia feen kaben bosok nia la oho nia no hakoi sira nia oan ne'ebé moris mai feto atu nia bele sama bainhira tama sai uma, maibé oho no hakoi de'it asu ida. Nia haruka oho tanba nia hakarak oan mane mak moris uluk.

Liurai (Loro) Likusaen Teti Bauk Likusaen ka Mali Bere Likusaen funu ho Liurai (Loro) Bere Bauk Wehali ka Bere Liku Wehali iha Reinandu Wehali nian hodi  hamosu dadolin "Likusaen Funu no Ledu atu Sesu Wehali, Bere Liku Wehali la fó fatin". Bainhira haree ba dadolin ne'e, funu ida ne'e halai liu ba hadau malu ukun. Likusaen atu hadau hotu ukun hosi Wehali. Funu seluk akontese iha Suai, Timor Lorosa'e, bainhira Liurai Wehali Suri Ikun ka Suri Wehali atu ba Luka Weweke, Liurai Likusaen ho nia Meo sira oho Liurai Wehali iha mota Tafara (Ta Fakar ran), Suai.

Depoisde ida ne'e, iha tempu Liurai Likusaen Bere Taek Malaka nian, bainhira Liurai Wehali Luleik ka Luleki atu ba Luka Wekeke, sei liuhosi Alas-Manufahi, tuir tradisaun, bainhira iha vizita hanesan ne'e, Liurai Likusaen tenke husik Nain Feto Likusaen toba ho Liurai Wehali, maibé la halo tuir, nune'e, sira funu. Funu ida ne'e kontinua ho Liurai Likusaen nia oan mane nain rua Bere no Teti, ne'ebé hatene liu ho funu Teti Bere ka funu Lamakneen. Durante funu Likusaen Wehali ne'e mós, iha liurai no reinadu balun mak sai hanesan mediadór hanesan Reinadu Fohoren, Suai-Kobalima, Timor-Leste.

Fonte:
* Nai
Moniz Berek (Jerasaun Uma Lisan Lorok Ida ka Lorokida Suri Nurak-Manehitus Likusaen, Fohoren, Kobalima, Timor-Leste), membru grupu Sejarah Timor Jilid II.
* Nai
Goris Luan (Jerasaun Uma Lisan Lorok Ida ka Lorokida Suri Nurak-Manehitus Likusaen, Fohoren, Kobalima, Timor-Leste) membru grupu Sejarah Timor Jilid II.
* Nai
Baltazar da Costa Doutel, Lia Na'in Uma Lisan Ina Ama Loro Aida Tahubein, Alas Au-hun, Manufahi Timor-Leste), membru grupu Sejarah Timor Jilid II
* Nai
Bria Ferdinand, menbru grupu Sejarah Timor Jilid II.
* Nai
Manek Luan (Sr. Nuno Gomes), desendente Liurai Fohoren, Dosente Universidade Nasionál Timor-Lorosa'e (UNTL) no membru grupu Sejarah Timor Jilid II.

Sem comentários:

Enviar um comentário